رابطه فرهنگ و معماری (با بررسی موزه هنرهای معاصر تهران)

تحولات قرن حاضر، موجب دگرگونی­ها و تغییراتی در بین برخی جلوه‌های زندگی و فرهنگ جامعه ایرانی و کم­توجهی به معماری سنتی گردید. از طرفی سرعت وقوع این تحولات، مانع تطبیق آن‌ها بافرهنگ جامعه شد. درحالی‌که این تحولات در کشورهای اروپایی گام‌به‌گام صورت گرفته بود و آن‌ها تا حد زیادی تغییرات را به‌راحتی جایگزین کردند. حال اگر برای باززنده­سازی فرهنگ و معماری اصیل ایرانی، عوامل اساسی آن شناخته شود، این هنر به حیات خود ادامه خواهد داد. معماری فقط مجموعه‌ای از سبک‌ها و فرم‌ها نیست و حتی به‌صورت کامل شرایط اجتماعی و اقتصادی خود را مشخص نمی‌کند، بلکه مجموعه‌ای از موارد یادشده است. معماری به‌عنوان یک سیستم ارتباطی، با فرهنگ در تعامل است و برای دریافت پیام موجود در آن، باید زمینه فرهنگی‌‌ای که معماری در مسیر آن به وجود آمده، مورد شناخت و مطالعه قرارداد. در غیر این صورت، مفاهیم آن به‌خوبی قابل‌درک نخواهد بود.  موزه هنرهای معاصر تهران، حاصل هم‌نشینی مفاهیمی است که از یک‌سو، با اصل و درون‌مایه‌ی نگرش مدرن در معماری پیوند دارند و از سویی دیگر، به عمیق‌ترین لایه‌های تفکر معماری ایرانی مرتبط است. در این مقاله سعی بر آن است که موزه هنرهای معاصر، از جهت رابطه فرهنگ و معماری موردبررسی و تحلیل قرارگیرد. روش تحقیق به‌صورت توصیفی- تحلیلی وگردآوری اطلاعات با استفاده از سایت‌های اینترنتی و کتاب‌های مرتبط با موضوع و تحلیل‌های میدانی بوده است. در آخر، با بهره‌گیری از استدلال شهودی و استنتاجی شواهد و اسناد موجود، نتیجه­ای کلی استنباط گردیده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد، برخی از مفاهیم اصیل فرهنگ و معماری سنتی ایران به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر طراحی موزه‌ی هنرهای معاصر مؤثر بوده است به‌گونه‌ای که این مفاهیم با کانسپت‌های شکل‌گیری بنا هم‌پوشانی دارد.